Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Środzie Śląskiej

27.12.2021 •

Dlaczego dzieci kłamią? Jak reagować

Kłamstwo małego dziecka / 3-7-latka /

Dla malucha życie w świecie fikcji jest naturalne. Z każdej strony otaczają go zwierzątka, które mówią; słucha bajek, w których dzieją się dziwne rzeczy. To wszystko pobudza jego wyobraźnię na tyle, że trudno jest mu oddzielić fikcję od rzeczywistości. Dlatego nad zmyśleniem, które przytrafia się od czasu do czasu możesz śmiało przejść do porządku dziennego. Fantazje nie są powodem do zmartwień, natomiast kłamstwa należy eliminować. Przede wszystkim bacznie obserwuj swoje dziecko. Zwróć tylko uwagę, czy twój maluch potrafi bawić się z innymi dziećmi. Jeżeli tak – wszystko jest w normie.

rada dla rodziców:

zapewnij mu kontakty z innymi dziećmi
zachowaj umiar w opowiadaniu / oglądaniu bajek
codziennie znajdź chwilę na wspólną, radosną zabawę
kary zastąp spokojnym tłumaczeniem
pomóż dziecku odróżniać zmyślenia od rzeczywistości
nie pozwól się oszukiwać, nawet w żartach
nie twórz atmosfery strachu, by dziecko nie bało się przyznać do psoty
nie krzycz, szczególnie gdy możesz przypuszczać, że „nieszczęście” stało się niechcący

Kłamstwo starszego dziecka / ok. 7 roku życia /

Zupełnie inaczej ma się sprawa z dzieckiem starszym. Ono kłamie, by oszukać. Czy musi to robić? Pamiętajmy, że kłamstwa zawsze mają jakąś przyczynę.

Najczęściej dzieci kłamią w wieku 8 lat - wtedy zjawisko to narasta lawinowo. Dzieje się tak szczególnie wtedy, kiedy dziecko miało wybujałą wyobraźnię, a my nie zadbaliśmy o to, by umiało oddzielić fantazję od rzeczywistości. Co wtedy robić?
Nie jest dobrym pomysłem publiczne zawstydzanie dzieci. Także nagłośnienie kłamstwa, choćby na forum rodziny obnaża naszą bezradność, a przede wszystkim nie odnosi skutku wychowawczego.

Schody zaczynają się najczęściej w szkole, kiedy zamiast pochwał i dobrych stopni, pojawiają się uwagi i gorsze oceny. Wówczas kłamstwa są kwintesencją strachu przed rodzicami. Nie myśl wtedy, że dziecku nie zależy na nauce. Właśnie kłamstwa pokazują, że zależy, i to bardzo. Zastanów się, jakie mogą być przyczyny szkolnych kłopotów, spokojnie zadeklaruj pomoc. Ale jednocześnie wyraźnie powiedz, że kłamstwa są złe. Udowodnij, że potrafisz spokojnie przyjąć wiadomość o złym zachowaniu /ocenie. Jeżeli nie posuniesz się do kar i krzyków, a zastąpisz je rozmową i tłumaczeniem, masz szansę, że kłamstwa znikną z twojego rodzinnego życia. Wykazując zrozumienie, uzbrój się w cierpliwość. Strach, pchający dziecko do kłamstwa, nie zniknie od razu.

Co jeszcze popycha dziecko w tym wieku do kłamstwa:

boi się, że nie jest w stanie sprostać oczekiwaniom rodziców
jest nadmiernie kontrolowane
nie radzi sobie z własnymi problemami i boi się o nich porozmawiać
nie czuje się w pełni kochane i akceptowane

rada dla rodziców:

ułatw dziecku mówienie prawdy
nie bądźcie przesadnie surowi
doceniaj przyznanie się do winy
życzliwie tłumacz
pozwól mu na stosowną do wieku niezależność

Kłamstwo u nastolatków rzadziej wynika z powodu lęku przed poniesieniem konsekwencji, częściej natomiast z racji potrzeby zachowania swojej prywatności i chęci wyznaczenia nieprzekraczalnych dla rodzica granic.

Ale to już temat na kolejny artykuł.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej:

z jakich powodów dzieci decydują się skłamać?
kiedy dzieci zaczynają rozumieć ideę kłamstwa? Czy przemilczenie prawdy jest dla nich równoważne z kłamstwem? Jak traktują kłamstwo wypowiedziane w obronie siebie lub innej osoby?
dlaczego jedne dzieci kłamią więcej, a inne mniej? Czy dzieci, które kłamią, są bardziej, czy mniej inteligentne od prawdomównych?
dlaczego kłamią nastolatki i jak rodzice mogą ich zachęcać do prawdomówności?

Koniecznie przeczytaj książkę „Dlaczego dzieci kłamią!” autora Paula Ekmana

przygotowała pedagog mgr Bogusława Stramel

« powrót

Dlaczego dzieci kłamią? Jak reagować

Newsletter