Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Środzie Śląskiej

31.10.2022 •

Kształtowanie pojęcia liczby - przykładowe ćwiczenia

Kształtowanie pojęcia liczby stanowi jedno z ważniejszych zadań na pierwszym szczeblu edukacyjnym. Liczby i podstawowe operacje na liczbach są fundamentem dla zrozumienia i opanowania matematyki.

Dzieci rozpoczynające naukę powinny rozumować już w sposób operacyjny na poziomie konkretnym i można kształtować wówczas w ich umysłach pojęcie liczby. Zdarza się niekiedy, że dzieci rozpoczynające naukę w szkole nie zawsze w pełni rozumieją znaczenie liczb. Wówczas umiejętności ich przybierają charakter mechaniczny, posługują się schematem w liczeniu. Rodzice odbierają to jako zdobyte umiejętności przez dziecko i dopiero z czasem, np. w klasie II zauważają trudności.

1. Rozpoczynamy edukację matematyczną od najmłodszych lat dziecka i przez cały czas ją prowadzimy, często w formie zabawy.

Kształtowanie pojęcia liczby rozpoczynamy od zbiorów. Konkretny zbiór określamy poprzez wymienianie jego elementów np. króliki, koty, psy albo poprzez podanie cechy, którą posiada każdy element danego zbioru, a której nie ma żaden inny przedmiot, np. zbiór czerwonych jabłek w koszyku, zabawki na choince, pudełko, w którym jedna kredka jest zatemperowana. Punktem wyjścia do ćwiczeń klasyfikacyjnych, jest wszelka działalność dziecka, sytuacje, podczas których dokonuje ono grupowania i porządkowania przedmiotów, np. w czasie każdej zabawy i porządkowania po zabawie, ale i wykorzystywanie sytuacji dnia codziennego wspólne robienie zakupów – dziecko wkłada do koszyka i liczy ilość towarów, przy nakrywaniu do stołu, przy podróżowaniu wspólnym gotowaniu, robieniu zakupów, pieleniu i podlewaniu grządek, wycierania kurzu itp. Wewnątrz określonego zbioru możliwe jest przeprowadzenie dalszej klasyfikacji jego elementów. Polega ono na porządkowaniu elementów w jeszcze mniejsze grupy (próba klasyfikacji przedmiotów z uwzględnieniem dwóch ich więcej cech. „Otocz pętlą takie same kredki. Pamiętaj o kolorze i długości." Itp.)

2. Kolejny krok przewiduje dokonywanie przez dzieci działań ilościowych na zbiorach.

Porównywanie liczebności zbiorów polega na ustaleniu, w którym zbiorze jest więcej elementów, a w którym mniej. A może jest ich tyle samo? Dzieci dokonują wstępnych ocen „na oko". Doskonalenie umiejętności szacowania - określanie gdzie jest więcej, mniej, co jest dłuższe, krótsze, co jest większe, mniejsze, gdzie jest dalej, bliżej oraz która liczba, który zbiór jest większy - jest bardzo ważnym krokiem w kształtowaniu pojęcia liczby

3. Poznanie przez dzieci liczb naturalnych od 1 do 10.

Uczmy dzieci rozpoznawać, czytać i kojarzyć liczbę z odpowiednią ilością elementów. (tylko w zakresie 10). Stopniowo dodajemy manipulację elementami, jak dobieranie, dokładanie, łączenie, dosuwanie, ale też odkładanie, zabieranie, odsuwanie – co stanowi podłoże do dodawania i odejmowania

Myślenie, pamięć, uwagę i umiejętności matematyczne możemy doskonalić wykorzystując swoją pomysłowość oraz gotowe gry i zabawy, jak np:

· kolorowanie – zamalowywanie pól odpowiadających wynikom działań,

· układanie patyczków w dziesiątki, rozkładanie koralików do pudełek po np. 10,

· ćwiczenie rachunku pamięciowego z wykorzystaniem np. książeczki z Systemu Edukacyjnego PUS (ćwiczenie daje możliwość samokontroli),

· rzuty kostkami – obliczanie sum wyrzuconych oczek, porównywanie wyników

· układanie budowli z klocków wg instrukcji, np. zbuduj mur składający się 4 rzędów cegieł, po 5 w każdym i.t.p.

· zabawa w sklep – dodawanie cen, wydawanie reszty,

· układanie i rozwiązywanie zadań do treści przedstawionych na obrazkach,

· gry planszowe

· Gry matematyczne” Sudoku, Memory itp.,

· gry karciane np. Uno,

· gra w domino – doskonalenie technik rachunkowych,

· łamigłówki matematyczne,

· komputerowe gry dydaktyczne np. „Porusz umysł”, „Matematyka – to proste”

Najważniejsze rady dla rodziców

– Kłopoty z matematyką biorą się w dużym stopniu z lęku. Niezależnie od Twoich doświadczeń szkolnych możesz zachęcać dziecko do zainteresowania się matematyką, pomagać mu rozwiązywać problemy i zadania domowe. Pomóż mu uświadomić sobie, jak znajomość matematyki może mu pomóc w przyszłości.

– Uświadom dziecku, że przedmioty ścisłe mają duże znaczenie dla jego rozwoju ogólnego, a w przyszłości pozwolą mu na wybór zawodu i zapewnią pracę. Pokaż swojemu dziecku, że stolarstwo, medycyna, farmacja, meteorologia oraz mnóstwo innych zawodów wymaga wielu dobrze opanowanych umiejętności matematycznych.

– Pokaż swojemu dziecku ile zabaw, gier planszowych, układanek i budowli wiąże się z matematyką. Nawet zabawa w piaskownicy lub poranna toaleta mogą być pretekstem do kształtowania pojęć objętości, ciężaru i gęstości.

– Kuchnia jest doskonałym miejscem do mieszania odważonych składników, rozwijania pojęcia ułamka przez dzielenie porcji lub ilości składników.

– Używaj przykładów z życia do kształtowania umiejętności matematycznych. Pokazuj operacje matematyczne płacąc rachunki, wymieniając pieniądze. Wprowadź elementy geometrii planując klomb w ogródku, majsterkując, wytyczając trasę wakacyjnej wycieczki.

Rodzicu, bądź życzliwym, pogodnym, cierpliwym przewodnikiem i towarzyszem swego dziecka w jego sukcesach i kłopotach szkolnych. Staraj się zrozumieć swoje dziecko: jego potrzeby, możliwości i ograniczenia. Spróbuj jak najwcześniej zaobserwować, czy Twoje dziecko ma trudności, na czym one polegają i co może być ich przyczyną – wyjaśnij swoje wątpliwości, omów spostrzeżenia na drodze konsultacji np. w poradni psychologiczno – pedagogicznej. Chwal i nagradzaj swoje dziecko nie tyle za efekty pracy, co za włożony w nią wysiłek oraz spraw, aby praca z dzieckiem stała się waszą wspólną przyjemnością. Dziecko powinno się czuć kochane niezależnie od osiągnięć szkolnych.

Trudności w nauce matematyki nie przechodzą same, wymagana jest systematyczna praca. Dzieci mające trudności w nauce matematyki powinny korzystać również z pomocy na terenie szkoły. Bardzo ważna jest wtedy współpraca między rodzicem – nauczycielem – terapeutą.

Opracowała pedagog mgr Bogusława Stramel

( na podstawie doświadczenia i poniższej bibliografii )

Bibliografia

1. E. Stucki, Nauczanie matematyki w klasach niższych, Część 1, Wyd. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Bydgoszczy, Bydgoszcz 1998, s. 129.

2. E. Gruszczyk- Kolczyńska, Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki : przyczyny, diagnoza, zajęcia korekcyjno-wyrównawcze, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Wyd. Warszawa 2013.

« powrót

Kształtowanie pojęcia liczby - przykładowe ćwiczenia

Newsletter