Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Środzie Śląskiej
Aktualności
06.04.2021


  Kontrolowanie pęcherza i nauka korzystania z nocnika to niełatwa sztuka i trwa dłuższy czas. Początkowo dziecko uczy panować się nad potrzebami w dzień, a dopiero po jakimś czasie również w nocy. Najpierw kontroluje robienie kupki a dopiero później siusiu. Po jakim czasie dziecko zapanuje nad swoimi potrzebami zależy od wielu czynników min.: od rozwoju dziecka i wsparcia rodziców. W czasie nauki korzystania z nocnika może zdarzyć się wiele „wypadków" zarówno w dzień jak i w nocy. O problemie moczenia nocnego czy popuszczania w majteczki w ciągu dnia możemy mówić u dzieci po 4 - 5 roku życia, jeśli nadal zdarzają im się częste wypadki.

 

 

Pierwotne moczenie nocne (zwane też izolowanym)

 

Z moczeniem pierwotnym mamy do czynienia wtedy, kiedy od urodzenia dziecko nie opanowało jeszcze kontroli zwieracza, dziecko nie budzi się pomimo mokrego lóżka,  w ciągu dnia bez problemów kontroluje swoje potrzeby a wyniki badań są prawidłowe. Wg specjalistów moczenie pierwotne nie jest chorobą, a dolegliwością, która mija z wiekiem. Nie powinno się jednak czekać aż moczenie nocne samo ustąpi i trzeba zgłosić się do lekarza, gdy nadal ta dolegliwość występuje po 4 roku życia.

Przyczyny pierwotnego moczenia nocnego:

  • opóźnienie dojrzewania prawidłowej kontroli nad czynnością pęcherza
  • opóźnienie wdrażania nawyków higienicznych
  • zbyt mała pojemność czynnościowa pęcherza
  • nadmierna podaż płynów w godzinach wieczornych
  • zaburzenia snu, trudności z wybudzaniem się
  • zaburzenia emocjonalne

W pierwszym etapie leczenia pierwotnego moczenia nocnego stosuje się leczenie niefarmakologiczne polegające na zaleceniu zmiany trybu życia, dopiero gdy ono nie przyniesie rezultatów lekarz może zdecydować o podaniu dziecku leków.

Niefarmakologiczne leczenie nocnego moczenia: 

  • unikanie wypijania napojów gazowanych oraz spożywania jarzyn i owoców po kolacji, w godzinach wieczornych
  • ograniczenie wypijania dużej ilości płynów w godzinach wieczornych, uregulowanie odpowiedniej (dużej) ilości wypijanych płynów w ciągu dnia
  • unikanie wypijania mleka w godzinach wieczornych (może nasilać moczenie) u dzieci ze skłonnością do alergii
  • dopilnowanie, aby dziecko oddało mocz bezpośrednio przed udaniem się na spoczynek
  • prowadzenie kalendarza obserwacji, w którym notuje się noce "suche" (należy za nie udzielać pochwał, np. za każdą suchą noc naklejka w kalendarzu), nie wolno dziecka ganić ani karać za zmoczenie łóżka, moczenie należy traktować jako dolegliwość, którą dziecko z pomocą rodziców stara się zwalczyć.
  • stosowanie ćwiczeń zmierzające do zwiększenia pojemności pęcherza polegające na zwiększonym dostarczaniu napojów w ciągu dnia w celu zwiększenia wydzielania moczu z jednoczesnymi próbami wydłużania przerw między wizytami w toalecie, przetrzymywanie dziecka z oddaniem moczu aż parcie na pęcherz będzie bardzo silne (nie powinny być stosowane "ćwiczenia zwieraczy", czyli przerywanie strumienia moczu w czasie mikcji - powodują one niekorzystny wzrost ciśnienia w pęcherzu moczowym i mogą prowadzić do zaburzeń koordynacji czynności pęcherza moczowego i cewki moczowej)

 

Moczenie nocne wtórne ( zwane też objawowym lub powikłanym)

O wtórnym moczeniu mówimy, kiedy dziecko przez ok. 6 miesięcy potrafiło kontrolować zwieracz i po tym czasie ponownie wróciło do moczenia się. Problem ten obserwuje się najczęściej u dzieci 5-7 letnich, jednak występują także takie przypadki u 11-latków i dzieci nieco starszych.
Należy dążyć do ustalenia przyczyny moczenia nocnego i podjęcia właściwego postępowania dla danego dziecka.

Przyczyny wtórnego moczenia nocnego:

  • zaburzenia czynności pęcherza
  • zakażenie układu moczowego
  • wady anatomiczne dróg moczowych
  • kamica układu moczowego
  • choroby przebiegające z wielomoczem (min. choroby nerek)
  • zaburzenia emocjonalne
  • alergia pokarmowa
  • zespół bezdechu sennego (często wywołany przerostem migdałków podniebiennych)
  • uporczywe zaparcie
  • padaczka

Leczenie moczenia wtórnego wymaga leczenia jego przyczyny.

 

Kiedy do lekarza z moczeniem nocnym dziecka?

  • Jeśli po ukończeniu 4 roku życia dziecko nadal moczy się (a w tygodniu jest więcej nocy mokrych niż suchych) – trzeba sprawdzić czy moczenie nie jest objawem jakiegoś schorzenia, które w ten sposób daje znać o sobie.
  • Jeśli moczeniu nocnemu towarzyszy popuszczanie moczu w ciągu dnia – koniecznie zgłoście się do lekarza - przyczyna takiego stanu rzeczy mogą być np. wady w budowie układu moczowego, zakażenie dróg moczowych
  • Jeśli moczeniu nocnemu towarzyszą okresowe zwyżki temperatury ciała bez wyraźniej przyczyny
  • Jeśli moczenie nocne pojawiało się po okresie, gdy dziecko prawidłowo kontrolowało oddawanie moczu, a wdrożone przez rodziców środki, jak uregulowanie podaży płynów w ciągu dnia czy wyeliminowanie zaprać nie spowodowały jego ustąpienia

Moczenie nocne pierwotne rzadziej ma związek ze stanem emocjonalnym dziecka, niż moczenie wtórne. Moczenie nocne wtórne w szczególności u starszych dzieci po 8 roku życia może mieć związek ze stanem emocjonalnym dziecka.

Jeśli rodzice przypuszczają, że moczenie nocne może mieć podłoże emocjonalne to bardzo istotne jest podjęcie współpracy z terapeutą. Psycholog przeprowadzi szczegółowy wywiad, w którym sprawdzi m.in. czy coś istotnego nie wydarzyło się w życiu dziecka, czy nie nastąpiły jakieś istotne zmiany w jego rodzinie, czy nie przeżywa trudności emocjonalnych związanych np. z pójściem do przedszkola, przeprowadzką czy rozstaniem z kimś ważnym dla niego. Jeśli na podstawie wywiadu psycholog uzna, że moczenie nocne może mieć podłoże emocjonalne zaproponuje rodzinie współpracę w postaci indywidualnej terapii dziecka lub terapii rodziny.

Problemy emocjonalne stanowią zarówno przyczynę mimowolnego moczenia się jak i towarzyszą w trakcie występowania zaburzenia. Bardzo często u dzieci, które przeżyły istotne dla niego wydarzenie, które wywołało u niego dużo stresu rozwija się moczenie mimowolne. Do tego rodzaju wydarzeń można zaliczyć: rozwód rodziców i rozpad rodziny, przeprowadzka do innego miejsca zamieszkania, hospitalizacja, bycie uczestnikiem lub świadkiem wypadku, separacja (oddzielenie) od matki, a także narodziny rodzeństwa. Ważne by wiedzieć, że czasami młodsze dzieci, najczęściej w wieku 2-4 lat, reagują moczeniem się w sytuacjach zmiany, które wymagają zaadaptowania się do nowych warunków – np.. pójście do szkoły i przedszkola, co jest dodatkowo połączone z separacją od matki i innych osób znaczących dla dziecka. Moczenie się jest pewnym regresem i zwykle ustępuje po ok. miesiącu, czyli do czasu kiedy dziecko przystosuje się do nowej sytuacji.

Bardzo ważne jest więc dokładne badanie i rozpoznanie celem postawienia trafnej diagnozy dotyczącej przyczyn mimowolnego moczenia się dziecka. Da to podstawę do szybkiej interwencji, dobrania najlepszej formy leczenia oraz uniknięcia powikłań.

 

O czym warto pamiętać bez względu na to, jakie jest podłoże moczenia nocnego:

  • Nie obwiniaj dziecka za siusianie
  • Nigdy go nie zawstydzaj, nie krzycz na niego, nie okazuj złości za kolejne mokre prześcieradło
  • Adekwatnie do jego wieku pozwól mu mieć udział w usuwaniu skutków zmoczenia, np. wrzucić do prania mokre rzeczy, wybrać nowe prześcieradło czy piżamkę, samodzielnie się ubrać czy nawet powiesić wyprane rzeczy; to pomoże zmniejszyć jego poczucie winy
  • Nie wysadzaj śpiącego dziecka do siusiania, a jeśli już, to go obudź, żeby wiedziało, co się dzieje i niech to ono samo zdecyduje, czy chce zrobić siusiu w tym momencie
  • Nie ograniczaj mu ilości picia

Nie bagatelizujmy moczenia nocnego u dzieci, zakładając że z niego wyrosną. Jeśli pomimo wdrożenia działań niefarmakologicznych moczenie nocne nie ustępuje a dziecko ma powyżej 4-5 lat skonsultujmy występujące objawy z pediatrą i psychologiem dziecięcym.

 

Żródła:

Roy Meadow: Moczenie nocne, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1992

Wyszyńska T.: Moczenie nocne. Standardy Medyczne, Suplement Nefrologiczny, 2001, 17.

www.suchyporanek.pl

 

 

mgr Barbara Gajewska - psycholog

« powrót
Copyright © 2010